Computer Network [English & Nepali ] Note [ राजपत्र अनंकित प्रथम श्रेणी कम्प्युटर अपरेटर (संघ...) Computer Network को Note [ Nepali र English मा]

Anil Pandit
19 minute read
0

8.1. Basic Networking

नेटवर्किङ
नेटवर्किङ भनेको धेरै उपकरणहरू (कम्प्युटर, सर्भर, स्मार्टफोन आदि) आपसमा जडान गरी स्रोत, डाटा, र सञ्चार साझा गर्ने प्रक्रिया हो। यसले उपकरणहरूबीच प्रभावकारी सञ्चार सम्भव बनाउँछ र व्यक्तिगत, व्यावसायिक तथा सरकारी क्षेत्रहरूमा सहकार्यलाई वृद्धि गर्छ।

नेटवर्कको प्रकारहरू

नेटवर्किङलाई भौगोलिक दायरा तथा कार्यक्षमताका आधारमा वर्गीकरण गर्न सकिन्छ।

१. भौगोलिक दायराका आधारमा

नेटवर्क प्रकार

पूरा रूप

विवरण

उदाहरण

PAN

Personal Area Network

व्यक्तिगत उपकरणहरू जस्तै मोबाइल, ल्यापटप, प्रिन्टर आदि छोटो दूरीमा जडान गर्ने नेटवर्क।

ब्लुटुथ, इन्फ्रारेड, USB टेथरिङ

LAN

Local Area Network

सानो भौगोलिक क्षेत्र (घर, कार्यालय, विद्यालय) मा जडान हुने नेटवर्क।

कार्यालयको वाइ-फाइ, विद्यालयको कम्प्युटर ल्याब

MAN

Metropolitan Area Network

कुनै सहर वा महानगर क्षेत्रमा रहेका धेरै LAN नेटवर्कहरूलाई जडान गर्ने नेटवर्क।

सहरभित्रका इन्टरनेट सेवा प्रदायक (ISP) नेटवर्क

WAN

Wide Area Network

ठूलो भौगोलिक क्षेत्र (शहर तथा देशहरू) जोड्ने नेटवर्क।

इन्टरनेट, VPN

WLAN

Wireless Local Area Network

ताररहित (Wi-Fi) प्रविधि प्रयोग गर्ने LAN नेटवर्क।

घर वा कार्यालयको वाइ-फाइ नेटवर्क

SAN

Storage Area Network

डाटा भण्डारण तथा पहुँचका लागि समर्पित नेटवर्क।

क्लाउड स्टोरेज केन्द्रहरू

VPN

Virtual Private Network

सार्वजनिक नेटवर्कमा सुरक्षित तथा गुप्त जडान (Encrypted Connection) बनाउने नेटवर्क।

कम्पनी नेटवर्कमा टाढाबाट पहुँच


२. कार्यक्षमताका आधारमा

नेटवर्क प्रकार

विवरण

Client-Server Network

एक केन्द्रीय सर्भरले स्रोत व्यवस्थापन गर्ने र क्लाइन्ट कम्प्युटरहरूले सेवा अनुरोध गर्ने नेटवर्क।

Peer-to-Peer (P2P) Network

कुनै केन्द्रीय सर्भरबिना कम्प्युटरहरूले स्रोतहरू साझा गर्ने नेटवर्क। उदाहरण: घरभित्र फाइल साझेदारी।

Cloud Network

क्लाउड कम्प्युटिङ स्रोतहरू प्रयोग गर्ने नेटवर्क। उदाहरण: Google Drive, OneDrive

Enterprise Network

ठूला संस्थाहरूले सञ्चार तथा डाटा साझेदारीका लागि प्रयोग गर्ने निजी नेटवर्क।


नेटवर्क टोपोलोजीहरू

नेटवर्क टोपोलोजी भनेको कुनै नेटवर्कमा रहेका उपकरणहरूको भौतिक वा तार्किक संरचनागत व्यवस्था हो।

नेटवर्क टोपोलोजीका प्रकारहरू

टोपोलोजी

विवरण

फाइदाहरू

बेफाइदाहरू

Bus

सबै उपकरणहरू एउटै सञ्चार लाइनमा जडान हुने।

सरल र कम लागत।

मुख्य केबल बिग्रिएमा पूरै नेटवर्क प्रभावित हुन्छ।

Star

सबै उपकरणहरू केन्द्रीय हब/स्विचमा जडान हुने।

समस्याहरू सजिलै पत्ता लगाउन र विस्तार गर्न सकिने।

केन्द्रीय हब बिग्रिएमा पूरै नेटवर्क बन्द हुन्छ।

Ring

उपकरणहरू घेराको रूपमा जडान हुने।

एकतर्फी डाटा प्रवाह हुँदा टकराव कम हुन्छ।

कुनै एक स्थानमा गडबडी आएमा पूरै नेटवर्क प्रभावित हुन्छ।

Mesh

प्रत्येक उपकरण अन्य धेरै उपकरणहरूसँग जडान हुने।

उच्च विश्वसनीयता र ब्याकअपको सुविधा।

महँगो र जटिल सेटअप।

Tree

बस र स्टार टोपोलोजीको मिश्रण।

विस्तार योग्य र श्रेणीबद्ध संरचना।

मुख्य केबल बिग्रिएमा धेरै भागहरू प्रभावित हुन सक्छ।

Hybrid

दुई वा बढी टोपोलोजीहरूको संयोजन।

लचिलो र प्रभावकारी।

उच्च लागत र जटिलता।


नेटवर्किङका आधारभूत अवधारणाहरू, प्रकारहरू र टोपोलोजीहरू बुझ्नु अत्यन्तै महत्वपूर्ण छ। चाहे व्यक्तिगत, व्यवसायिक वा सरकारी संस्थाहरूका लागि होस्, नेटवर्किङ सञ्चार र स्रोत साझेदारीमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।

 

8.2. Connectivity and Media: Network Cables and Connectors

नेटवर्क जडान विभिन्न केबल र कनेक्सन प्रयोग गरी स्थापित गरिन्छ, जसले उपकरणहरू बीच डाटा आदान-प्रदान गर्ने सञ्चार माध्यमको रूपमा कार्य गर्दछ।


१. नेटवर्क केबलहरू

नेटवर्क केबलहरू तारयुक्त (Wired) र ताररहित (Wireless) सञ्चार माध्यमका रूपमा वर्गीकृत गरिन्छ।

A. तारयुक्त (Wired) केबलहरू

केबल प्रकार

विवरण

गति & दूरी

प्रयोग

Twisted Pair Cable

हस्तक्षेप (Interference) कम गर्न तारहरू जोडीमा बेरेका हुन्छन्।

१० Mbps – १० Gbps, अधिकतम १०० मिटर।

LAN, कार्यालय र घर नेटवर्कहरूमा प्रयोग गरिन्छ।

Coaxial Cable

एकल तामाको कोर (Copper Core) हुन्छ, जसलाई हस्तक्षेप रोक्न शिल्डिङ गरिएको हुन्छ।

अधिकतम १० Mbps, अधिकतम ५०० मिटर।

केबल टिभी र ब्रडब्यान्ड जडानमा प्रयोग गरिन्छ।

Fiber Optic Cable

प्रकाश संकेत (Light Signals) द्वारा डाटा प्रसारण गर्ने उच्च गतिको तथा सुरक्षित केबल।

१०० Mbps – १०० Gbps, अधिकतम १०० किमी।

उच्च गतिको इन्टरनेट, ISP, र लामो दूरी सञ्चारका लागि प्रयोग गरिन्छ।

B. ताररहित (Wireless) सञ्चार माध्यम

  • Radio Waves: Wi-Fi, Bluetooth, र उपग्रह सञ्चार (Satellite Communication) मा प्रयोग गरिन्छ।
  • Infrared (IR): रिमोट कन्ट्रोल र छोटो दूरीको डाटा स्थानान्तरणमा प्रयोग गरिन्छ।
  • Microwave Communication: उपग्रह तथा बिन्दु-देखि-बिन्दु (Point-to-Point) सञ्चारका लागि प्रयोग गरिन्छ।

२. नेटवर्क कनेक्टरहरू

कनेक्टर

विवरण

प्रयोग

RJ-45

इथरनेट केबलको लागि मानक कनेक्टर।

LAN जडानमा प्रयोग गरिन्छ।

RJ-11

सानो आकारको कनेक्टर, टेलिफोन लाइनहरूमा प्रयोग गरिन्छ।

डायल-अप इन्टरनेटमा प्रयोग गरिन्छ।

BNC (Bayonet Neill-Concelman)

कोएक्सियल (Coaxial) केबलको लागि कनेक्टर।

पुरानो इथरनेट र CCTV प्रणालीमा प्रयोग गरिन्छ।

SC & LC

उच्च गतिको डाटाका लागि फाइबर अप्टिक कनेक्टर।

लामो दूरीको नेटवर्किङमा प्रयोग गरिन्छ।

USB (Universal Serial Bus)

मोडेम र मोबाइल टेथरिङ (Tethering) जडानका लागि प्रयोग गरिन्छ।

USB मोडेम र राउटरमा प्रयोग गरिन्छ।

 

8.3. Introduction to Network Devices

नेटवर्क उपकरणहरू कम्प्युटर र अन्य हार्डवेयरबीच सञ्चार र डाटा स्थानान्तरण गर्न मद्दत गर्छन्।

उपकरण (Device)

विवरण (Description)

कार्य (Function)

Hub

आधारभूत नेटवर्किङ उपकरण, जसले डाटा सबै जडित उपकरणहरूमा प्रसारण गर्छ।

साना नेटवर्कमा प्रयोग गरिन्छ तर कम प्रभावकारी हुन्छ।

Switch

हबको तुलनामा बढी बुद्धिमान् उपकरण, जसले डाटा केवल लक्षित उपकरणमा पठाउँछ।

नेटवर्कको कार्यक्षमता र प्रभावकारिता सुधार गर्छ।

Router

विभिन्न नेटवर्कहरू जडान गर्छ र इन्टरनेट ट्राफिक व्यवस्थापन गर्छ।

स्थानिय नेटवर्कलाई इन्टरनेटसँग जडान गर्न प्रयोग गरिन्छ।

Gateway

दुई फरक नेटवर्क प्रकार र प्रोटोकलहरूलाई जडान गर्ने उपकरण।

ठूला उद्यम (Enterprise) नेटवर्क र क्लाउड सेवामा प्रयोग गरिन्छ।

Modem

डिजिटल सिग्नललाई एनालग र एनालगलाई डिजिटल सिग्नलमा रूपान्तरण गर्छ।

DSL, फाइबर, र केबल इन्टरनेटमा प्रयोग गरिन्छ।

Repeater

कमजोर सिग्नललाई प्रवर्धन (Amplify) गरी नेटवर्कको दायरा बढाउँछ।

लामो दूरीको सञ्चारमा प्रयोग गरिन्छ।

Access Point (AP)

नेटवर्कमा ताररहित (Wireless) जडान प्रदान गर्ने उपकरण।

Wi-Fi नेटवर्कहरूमा प्रयोग गरिन्छ।

Firewall

सुरक्षासम्बन्धी उपकरण, जसले आउने र जाने ट्राफिकलाई फिल्टर गर्छ।

साइबर हमलाबाट सुरक्षा प्रदान गर्छ।

नेटवर्क उपकरणहरूको उचित प्रयोगले नेटवर्कको गति, सुरक्षा, र कार्यक्षमता सुधार गर्न मद्दत गर्छ।

 

8.4. Network Cabling and Cable Testing

नेटवर्क केबलिङ ताररहित सञ्चारको आधार हो, जसले स्थिर र उच्च गतिको डाटा प्रसारण सुनिश्चित गर्छ। सही केबल स्थापना र परीक्षणले प्रभावकारी नेटवर्क सञ्चालनमा मद्दत गर्छ।


1. नेटवर्क केबलिङ (Network Cabling)

नेटवर्क केबलिङले जडानका लागि उचित केबल छनोट, बिछ्याउने (Laying) र अन्त्य गर्ने (Terminating) प्रक्रियालाई समेट्छ।

नेटवर्क केबलिङका प्रकारहरू (Types of Network Cabling)

केबल प्रकार (Cable Type)

विवरण (Description)

फाइदा (Advantages)

प्रयोग (Usage)

Twisted Pair Cable (UTP/STP)

हस्तक्षेप कम गर्न तारहरू परस्पर घुमाइएका हुन्छन्, इथरनेट नेटवर्कमा सामान्य प्रयोग गरिन्छ।

सस्तो, स्थापना गर्न सजिलो।

LAN, अफिस नेटवर्कहरू।

Coaxial Cable

ब्रॉडब्यान्ड र CCTV मा प्रयोग गरिने ढालयुक्त केबल।

हस्तक्षेपबाट राम्रो सुरक्षा।

केबल टिभी, ब्रॉडब्यान्ड इन्टरनेट।

Fiber Optic Cable

अत्यधिक तीव्र सञ्चारका लागि प्रकाश सिग्नल प्रयोग गर्छ।

उच्च गतिको डाटा स्थानान्तरण, लामो दूरी, सुरक्षित।

ISPs, ब्याकबोन नेटवर्कहरू।


2. केबल परीक्षण (Cable Testing)

स्थापनापछि, केबलहरू सही रूपमा कार्यरत छन् वा छैनन् भनेर जाँच गर्न परीक्षण गर्न आवश्यक छ।

सामान्य केबल परीक्षण उपकरणहरू (Common Cable Testing Tools)

  • Cable Testerनिरन्तरता (Continuity), तार जडान त्रुटिहरू, र सिग्नल शक्ति जाँच गर्छ।
  • Fluke Network Testerउन्नत नेटवर्क डायग्नोस्टिक्सका लागि प्रयोग गरिन्छ।
  • Toner and Probeभित्ता र प्याच प्यानलभित्र रहेका केबल पत्ता लगाउन मद्दत गर्छ।
  • Network Analyzerनेटवर्क प्रदर्शनसम्बन्धी समस्याहरू पत्ता लगाउँछ।

सामान्य केबल समस्याहरू र समाधानहरू (Common Cable Issues and Fixes)

समस्या (Issue)

कारण (Cause)

समाधान (Solution)

जडान छैन (No connectivity)

केबल खुकुलो वा टुटेको हुनसक्छ।

केबल निरन्तरता जाँच गर्नुहोस्।

गति ढिलो (Slow speed)

कम गुणस्तरको केबल वा हस्तक्षेप।

राम्रो गुणस्तरको केबल प्रयोग गर्नुहोस्, उचित केबल रुटिङ गर्नुहोस्।

डाटा गुम्ने समस्या (Data loss)

खराब कनेक्सन वा फोहोर कनेक्सन।

केबल फेरि क्रिम्प गर्नुहोस् र परीक्षण गर्नुहोस्।

8.5. Familiarity with IP Addressing, Subnet Mask, Gateway, DNS, and Address Assignment

आईपी एड्रेसिङ नेटवर्कमा रहेका उपकरणहरूलाई पहिचान गर्न र सञ्चार गर्न अत्यावश्यक हुन्छ।


1. आईपी एड्रेसिङ (IP Addressing)

आईपी एड्रेस भनेको नेटवर्कमा प्रत्येक उपकरणलाई प्रदान गरिने एक विशिष्ट पहिचान हो।

आईपी एड्रेसका प्रकारहरू (Types of IP Addresses)

प्रकार (Type)

उदाहरण (Example)

प्रयोग (Usage)

IPv4 (32-bit)

192.168.1.1

सबैभन्दा प्रचलित आईपी एड्रेसिङ ढाँचा।

IPv6 (128-bit)

2001:db8::ff00:42:8329

भविष्यमा अधिक उपकरणहरूलाई समर्थन गर्ने।

Public IP

ISP द्वारा प्रदान गरिन्छ।

इन्टरनेटमा जडान हुन प्रयोग गरिन्छ।

Private IP

192.168.x.x वा 10.x.x.x

LAN नेटवर्कभित्र प्रयोग गरिन्छ।


2. सबनेट मास्क (Subnet Mask)

सबनेट मास्कले आईपी एड्रेसको कुन भाग नेटवर्कको लागि र कुन भाग होस्टको लागि हो भन्ने निर्धारण गर्छ।

  • उदाहरण: 255.255.255.0 (Class C) मा पहिलो तीन अङ्क नेटवर्क भाग हुन्, अन्तिम अङ्क होस्ट भाग हो।
  • महत्त्व: नेटवर्क विभाजन (Segmentation) गर्न र आईपीको प्रभावकारी वितरण गर्न मद्दत गर्छ।

3. डिफल्ट गेटवे (Default Gateway)

  • गेटवे भनेको स्थानिय नेटवर्कलाई बाह्य नेटवर्क (जस्तै, इन्टरनेट) संग जडान गर्ने माध्यम हो।
  • उदाहरण: 192.168.1.1 (अधिकांश घरेलु राउटरहरूको आईपी)।
  • भूमिका: विभिन्न नेटवर्कहरू बीच पुलको रूपमा कार्य गर्छ।

4. डीएनएस (Domain Name System)

  • डोमेन नामलाई (जस्तै, www.google.com) आईपी एड्रेसमा रूपान्तरण गर्छ।
  • उदाहरण:
    • गूगल डीएनएस: 8.8.8.8
    • क्लाउडफ्लेयर डीएनएस: 1.1.1.1
  • फाइदा: प्रयोगकर्ताहरूले संख्यात्मक आईपी एड्रेसहरू सम्झनु नपर्ने बनाउँछ।

5. स्थिर बनाम गतिशील आईपी (Static vs. Dynamic Address Assignment)

प्रकार (Assignment Type)

विवरण (Description)

उदाहरण (Example)

स्थिर आईपी (Static IP)

म्यानुअल रूपमा सेट गरिन्छ, परिवर्तन हुँदैन।

सर्भर, प्रिन्टर, राउटर।

गतिशील आईपी (Dynamic IP)

DHCP सर्भरद्वारा स्वतः प्रदान गरिन्छ।

घरायसी नेटवर्क, मोबाइल उपकरणहरू।

  • DHCP (Dynamic Host Configuration Protocol) ले गतिशील आईपी एड्रेसहरू प्रदान गर्छ, जसले आईपी ठोक्किने समस्या समाधान गर्छ।
  • स्थिर आईपीहरू निश्चित रहन्छन् र सर्भर, नेटवर्क उपकरण, र रिमोट एक्सेसका लागि प्रयोग गरिन्छ।.

8.6. Application of Network Utilities

नेटवर्कसम्बन्धी समस्याहरू पत्ता लगाउन र समाधान गर्न नेटवर्क युटिलिटी आदेशहरू प्रयोग गरिन्छ। तल आवश्यक नेटवर्क आदेशहरू दिइएका छन्।

1. IPCONFIG (Windows) / IFCONFIG (Linux/Mac)

  • प्रणालीको आईपी कन्फिगरेसन (IP Configuration) देखाउँछ।
  • आईपी एड्रेस, सबनेट मास्क, डिफल्ट गेटवे, DNS सेटिङ जाँच गर्न मद्दत गर्छ।

आदेश (Command):

ipconfig   # Windows  
ifconfig   # Linux/Mac (हाल 'ip a' ले प्रतिस्थापन गरेको छ)  

उदाहरण आउटपुट (Example Output):

IPv4 Address: 192.168.1.100  
Subnet Mask: 255.255.255.0  
Default Gateway: 192.168.1.1  

2. PING (Packet Internet Groper)

  • नेटवर्क जडान परीक्षण गर्न प्रयोग गरिन्छ।
  • निर्दिष्ट आईपी वा डोमेनमा प्याकेटहरू पठाएर जवाफ प्राप्त हुन्छ कि जाँच गर्छ।

आदेश (Command):

ping google.com  
ping 8.8.8.8  

उदाहरण आउटपुट (Example Output):

Reply from 8.8.8.8: bytes=32 time=10ms TTL=57  

3. TRACERT (Windows) / TRACEROUTE (Linux/Mac)

  • प्याकेटहरू गन्तव्यसम्म पुग्न लिने मार्ग पत्ता लगाउँछ।
  • नेटवर्कमा अवरोध (बोटलनेक) वा ढिलाइ (Latency) समस्या पत्ता लगाउन मद्दत गर्छ।

आदेश (Command):

tracert google.com   # Windows  
traceroute google.com  # Linux/Mac  

उदाहरण आउटपुट (Example Output):

1  192.168.1.1 (Router)  
2  203.45.67.1 (ISP Gateway)  
3  74.125.24.138 (Google Server)  

4. NSLOOKUP (Name Server Lookup)

  • डोमेन नेमलाई आईपी एड्रेसमा परिवर्तन गर्न DNS सर्भर क्वेरी गर्छ।
  • DNS सम्बन्धी समस्याहरू परीक्षण गर्न प्रयोग गरिन्छ।

आदेश (Command):

nslookup google.com  

उदाहरण आउटपुट (Example Output):

Name: google.com  
Address: 142.250.180.46  

5. NETSTAT (Network Statistics)

  • सक्रिय जडानहरू (Active Connections), लिसनिङ पोर्टहरू (Listening Ports), र नेटवर्क तथ्याङ्कहरू देखाउँछ।

आदेश (Command):

netstat -an  

उदाहरण आउटपुट (Example Output):

TCP  192.168.1.100:80  LISTENING  
TCP  192.168.1.100:443  ESTABLISHED  

6. ARP (Address Resolution Protocol)

  • MAC ठेगाना (MAC Address) र आईपी ठेगानाको नक्सा (Mapping Table) हेर्न र परिवर्तन गर्न प्रयोग गरिन्छ।

आदेश (Command):

arp -a  

8.7. Concept of Email, Internet, Extranet, Intranet, and WWW

१. ई-मेल (Electronic Mail)

  • इन्टरनेटमार्फत सन्देश र फाइलहरू पठाउने डिजिटल विधि।

ई-मेलका प्रमुख कम्पोनेन्टहरू:

  • SMTP (Simple Mail Transfer Protocol)ई-मेल पठाउन प्रयोग गरिन्छ।
  • POP3/IMAPई-मेल प्राप्त गर्न प्रयोग गरिन्छ।

ई-मेल सेवा प्रदायकहरू (Email Providers):

  • Gmail (@gmail.com)
  • Outlook (@outlook.com)
  • Yahoo Mail (@yahoo.com)

२. इन्टरनेट (Internet)

  • विश्वभरका लाखौं उपकरणहरू जोड्ने ग्लोबल नेटवर्क।
  • TCP/IP प्रोटोकल प्रयोग गरी सञ्चार गरिन्छ।
  • इन्टरनेटबाट प्रदान गरिने सेवाहरू:
    • वेब ब्राउजिङ (Web Browsing)
    • ई-मेल सेवा (Email Services)
    • VoIP (Voice over IP)
    • क्लाउड कम्प्युटिङ (Cloud Computing)
    • अनलाइन गेमिङ (Online Gaming)

३. इन्ट्रानेट बनाम एक्स्ट्रानेट (Intranet vs. Extranet)

विशेषता

इन्ट्रानेट (Intranet)

एक्स्ट्रानेट (Extranet)

परिभाषा

संस्थाभित्र प्रयोग गरिने निजी नेटवर्क।

बाह्य प्रयोगकर्ताले पहुँच पाउने निजी नेटवर्क।

पहुँच

मात्र कर्मचारीहरू।

साझेदार, आपूर्तिकर्ता, तथा चयन गरिएका प्रयोगकर्ताहरू।

उदाहरण

आन्तरिक कम्पनी पोर्टल (HR, Payroll)

भेन्डर पोर्टल, सप्लाई चेन व्यवस्थापन।


४. वर्ल्ड वाइड वेब (WWW)

  • वेब इन्टरनेटमा चल्ने सेवा हो, जसले HTTP/HTTPS प्रयोग गर्छ।
  • वेबसाइटहरू ब्राउजरहरू (Chrome, Firefox, Edge) मार्फत खोल्न सकिन्छ।

वेबका प्रमुख कम्पोनेन्टहरू:

  • वेब पृष्ठहरू (Web Pages)ब्राउजरमा देखिने कागजातहरू।
  • HTML/CSS/JSवेब पृष्ठहरू निर्माण गर्न प्रयोग गरिने प्रविधिहरू।
  • सर्च इन्जिनहरू (Search Engines)Google, Bing, DuckDuckGo

8.8. Familiarity with Internet Browsers

वेब ब्राउजर एउटा सफ्टवेयर एप्लिकेसन हो, जसको प्रयोग वर्ल्ड वाइड वेब (WWW) मा पहुँच गर्न र नेभिगेट गर्न गरिन्छ। यसले प्रयोगकर्तालाई वेबसाइटहरू भ्रमण गर्न, जानकारी खोज्न, र अनलाइन सेवाहरू प्रयोग गर्न मद्दत गर्छ।


लोकप्रिय वेब ब्राउजरहरू

ब्राउजर

डेभलपर

मुख्य विशेषताहरू

Google Chrome

Google

छिटो ब्राउजिङ, क्रोम एक्सटेन्सनहरू, इनकग्निटो मोड

Mozilla Firefox

Mozilla Foundation

गोपनीयता केन्द्रित, खुला स्रोत, अनुकूलन योग्य एड-अनहरू

Microsoft Edge

Microsoft

Windows सँग राम्रो एकीकरण, Read Aloud, Collections

Safari

Apple

macOS iOS को लागि अनुकूलित, गोपनीयता सुरक्षा

Opera

Opera Software

बिल्ट-इन VPN, विज्ञापन अवरोधक (Ad Blocker), Speed Dial

Brave

Brave Software

गोपनीयता केन्द्रित, विज्ञापनरहित, बिल्ट-इन क्रिप्टो वालेट


आधुनिक ब्राउजरहरूको विशेषताहरू

  • ट्याब्ड ब्राउजिङ (Tabbed Browsing)एउटै ब्राउजरमा धेरै वेबसाइटहरू खोल्न सकिन्छ।
  • इनकग्निटो / निजी मोड (Incognito / Private Mode)ब्राउजिङ इतिहास सुरक्षित नराख्ने सुविधा।
  • एक्सटेन्सन र एड-अन (Extensions & Add-ons)ब्राउजरको कार्यक्षमता बढाउन मद्दत गर्छ।
  • बुकमार्किंग (Bookmarking)मनपर्ने वेबसाइटहरू द्रुत पहुँचका लागि सुरक्षित गर्न सकिन्छ।
  • डिभाइसहरू बीच समक्रमण (Sync Across Devices)कुनै पनि डिभाइसबाट इतिहास र बुकमार्कहरू पहुँच गर्न मिल्छ।
  • बिल्ट-इन डेभलपर टुल्स (Built-in Developer Tools)वेब एप्लिकेसनहरू डिबग गर्न र तत्वहरू निरीक्षण गर्न मद्दत गर्छ।

8.9. Familiarity with Cloud-based Services

क्लाउड कम्प्युटिङ एउटा प्रविधि हो जसले प्रयोगकर्ताहरूलाई स्थानीय डिभाइसहरूमा नभई इन्टरनेटमार्फत डेटा भण्डारण गर्न र पहुँच गर्न अनुमति दिन्छ। यसले अन-डिमान्ड स्टोरेज, कम्प्युटिङ पावर, र एप्लिकेसन होस्टिङ सेवा प्रदान गर्छ।


लोकप्रिय क्लाउड-आधारित सेवाहरू

क्लाउड सेवा

प्रदायक

प्रयोग

Google Drive

Google

फाइलहरू भण्डारण गर्न, Google Docs & Gmail सँग एकीकरण

Dropbox

Dropbox Inc.

फाइल भण्डारण & साझेदारी, ब्याकअप सेवा

iCloud

Apple

iPhone, iPad, Mac डेटा भण्डारण, Apple डिभाइसहरू समक्रमण

OneDrive

Microsoft

Office फाइलहरू भण्डारण गर्न, Windows 10/11 सँग एकीकृत

Google Cloud Platform (GCP)

Google

क्लाउड होस्टिङ, मेसिन लर्निङ, बिग डेटा

Amazon Web Services (AWS)

Amazon

क्लाउड स्टोरेज, एआई, भर्चुअल मेशिन (EC2, S3)


क्लाउड सेवाहरूको फाइदा

कहींबाट पनि पहुँच (Access Anywhere)इन्टरनेट जडित कुनै पनि डिभाइसबाट कार्य गर्न सकिन्छ।
स्वचालित ब्याकअप (Automatic Backup)डेटा हराउनबाट जोगाउँछ।
सहकार्य (Collaboration)एकै समयमा धेरै प्रयोगकर्ताले फाइल सम्पादन र साझेदारी गर्न सक्छन्।
स्केलेबिलिटी (Scalability)आवश्यकतानुसार स्टोरेज र कम्प्युटिङ पावर बढाउन सकिन्छ।
सुरक्षा (Security)डेटा इन्क्रिप्शन र ब्याकअप सुरक्षा प्रदान गर्छ।


क्लाउड सेवाहरूको प्रयोगका उदाहरणहरू

  • Google Docsवास्तविक समयमा फाइल सम्पादन र साझेदारी गर्न सकिन्छ।
  • Microsoft OneDriveकार्य फाइलहरू विभिन्न डिभाइसहरूमा समक्रमण गर्न सकिन्छ।
  • Dropboxठूलो फाइलहरू सजिलै टिमसँग साझा गर्न सकिन्छ।
  • AWS & Google Cloudवेबसाइट होस्टिङ, डाटाबेस भण्डारण, एप्लिकेसन सञ्चालन गर्न प्रयोग गरिन्छ।


In English

Post a Comment

0Comments

Post a Comment (0)